شاید بتوان گفت یکی از ابزار مهم و اساسی در حفر چاه مته می باشد، اگر مته بصورت صحیح انتخاب و استفاده شود مسلماً درکاهش هزینه چاه موثر خواهد بود و این تجربه در همین اواخر در مناطق نفتخیز بخوبی ثابت شده است.
نقش مته به تنهایی نمی تواند خود کارساز باشد، انتخاب صحیح مته با توجه به نوع سازند، نقش هیدرولیک، سیال حفاری و اعمال صحیح پارامترهای مکانیکی مانند وزن روی مته و چرخش از جمله مسائلی هستند که بایستی با هم و هماهنگ در بکارگیری مته استفاده شوند ضمن اینکه دانش، مهارت و تجربه فرد مهندس ناظر مسئول در بکارگیری فاکتورهای ذکر شده بسیار چشمگیر است. درک صحیح و استفاده بهینه از موقعیت ها و شرایط عینی از فاکتورهای مختلف، می توان انتظار داشت که از حداکثر کارآئی مته استفاده کرد و هزینه یک مته حفاری را کاهش داد و در نتیجه کل هزینه حفر چاه نیز کاهش پیدا می کند.
» فهرست مطالب:
مقدمه
مته حفاری و انواع آن
فصل اول:
مته حفاری (Drilling Bit)
پیش بینی های اولیه درانتخاب مته
طراحی مته (Bit Design)
انواع مته
طبقه بندی مته ها
روش های مغزه گیری و مته های آن
۱- نام گذاری مته ها
۲- مکانیسم های شکست سنگ
حفاری زیر فشار تعادل (Underbalenced Condition)
حفاری درحالت تعادل یا هم ترازی (Balanced Condition)
حفاری بالای فشار تعادل (Overbalanced Condition)
1- طراحی مته تیغه متحرک (Rolling Cutter)
3-1) هندسه مته
۳-۲) اجزای برنده
۳-۳) یاتاقان ها (Bearings)
انتخاب
۲- طراحی مته های تیغه ثابت (Fixed Cutter)
4-1) مته های الماس طبیعی
۴-۲) ساختمان بدنه مته تیغه ثابت نوع PDC
طراحی هیدرولیک
۴-۳) طراحی مته های تیغه ثابت TSP (Thermally Stable Polycrystalline)
5- هیدرولیک مته
۵-۱) مفاهیم کلی
حداکثر مقدار انروی هیدرولیکی از دیدگاهی دیگر
حداکثر مقدار نیروی برخورد (Impact Force)
5-2) مته های الماس و PDC
6- انتخاب مته
۶-۱) اطلاعات حفره
۶-۲) اطلاعات مته
۶-۳) قابلیت های دکل
۷- ارزیابی
۷-۱) سیستم ارزیابی IADC
7-2) درجه بندی سنتی – مته های کاج دار (Rolling Cutter)
7-3) عوامل موثر بر فرسایش مته
۸- اقتصاد
۹- راهنمایی های عملیاتی
۹-۱) ملاحظات کلی
۹-۲) مته های کاج دار (Roller Cutter)
9-3) مته های تیغه ثابت (Fixed Cutter)
10- راهنمایی های عملیاتی مته های PDC
10-1) بستن مته جهت شروع حفاری (Bit Bake-Up)
10-2) راهنمایی های ایمنی (General Safe Guidelines)
10-3) شروع حفاری با مته PDC
10-4) تطابق شکل کف چاه با شکل مته جدید (Bit Break -In)
10-5) بهینه کردن حفاری در سازندهای مختلف
۱۰-۶) آزمایش جهت به دست آوردن پارامترهای موثر حفاری (Drill-Off Test)
10-7) مشکلات احتمالی و علت های آن (Trouble Shooting)
10-8) پدیده گلی شدن مته (Bit Balling)
10-9) حفاری یکنواخت با مته (PDC Stabilization) PDC
10-10) نوسانات درحین حفاری (Vibrations)
حفاری با مته الماس
گیرلوله ها و مته حفاری توسط کنده های ریزشی (Packing Off)
کوچک شدن حفره پس از تعویض مته حفاری (Undergauge hole)
خواص موثر گل در سرعت کندن مته
کاهش اصطکاک درمته (Lubrication)
گذرگاه های گل حفاری
سیال حفاری
هوا یا گاز به عنوان سیال حفاری
روش پایین بردن مته به کف چاه
تعویض جت ها
لوله های وزنی (Drill Collars)
انتخاب سایز مته
وزن روی مته (weight on bit or thrust) و سرعت دوران مته نسبت به سرعت گل حفاری
تنظیم عوامل مکانیکی و هیدرولیکی
علل تغییر فشار در حین عملیات حفاری
دور مته و تاثیر آن در سرعت حفاری
محاسبه افت فشار در سر مته
سیستم درجه بندی مته های کارکرده طبق استانداردIADC/SPE
مته های سه کاجه و PDC
مته های کاربرد ویژه
مته های Sidetracking
مته های نامتقارن (Eccentrics bits)
مته های ضد انحراف (Antiwhirl Bits)
فصل دوم:
عملکرد ارزیابی مته های استفاده شده
ضمائم
ضمیمه ۱: اصطلاحات مهندسی حفاری
منابع
