تحقیق حاضر با عنوان ”بررسی تطبیقی روش‌های موجود تجزیه و تحلیل مالی در شرکت‌های آب منطقه‌ای با روش استاندارد و ارایه راه‌کارهای مناسب“ انجام گرفته است. اهداف تحقیق عبارت است از :
- زمینه‌سازی برای هدایت امور مالی بخش آب وزارت نیرو براساس برنامه‌ریزی بهتر با استفاده از شیوه‌های متداول تجزیه و تحلیل صورت‌های مالی.
- کمک به شفاف‌سازی روابط و مناسبات مالی در حوزه بخش آب وزارت نیرو.
- کمک به توانمندسازی مدیریت مالی بخش آب در جهت استفاده کارآتر از منابع مالی مختلف.
- ارایه راه‌کارهای علمی تجزیه و تحلیل صورت‌های مالی به شرکت‌های آب منطقه‌ای جهت انعکاس روابط مالی.
- کمک به مدیریت مالی حوزه ستادی امور آب برای ارزیابی مالی شرکت‌ها به وسیله بهره‌گیری از روش‌های متداول تجزیه و تحلیل صورت‌های مالی.
برای نیل به اهداف تعیین شده چهار فرضیه به شرح زیر مطرح گردیده است :
- بین روش‌های موجود تجزیه و تحلیل صورت‌های مالی در شرکت‌های آب منطقه‌ای و روش‌های متداول در مدیریت مالی تفاوت معنیداری وجود ندارد.
- روش‌های موجود تجزیه و تحلیل صورت‌های مالی در شرکت‌های آب منطقه‌ای منجر به استفاده مناسب از اطلاعات میگردد.
- روش‌های موجود تجزیه و تحلیل صورت‌های مالی بیان‌گر میزان کارآیی مالی مدیریت شرکت‌های آب منطقه‌ای می‌باشد.
- نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل مالی در وضعیت موجود شرکت‌ها برای استفاده‌کنندگان اطلاعات مربوط فراهم می سازد.
روش تحقیق دراین پژوهش پیمایشی و میدانی است و ابزار گردآوری اطلاعات علاوه بر تحلیل اسناد و مدارک معتبر موجود (صورت‌های مالی اساسی ) ، پرسشنامه است که با استفاه از طیف لیکرت طراحی گردیده است.
به‌منظور تجزیه و تحلیل یافته‌ها از روش‌های آمار توصیفی نظیر فراوانی ، درصد و درصد تراکم و روش‌های آمار استنباطی براساس آزمون استقلال توزیع کای-دو استفاده شده است.
نتایج تحقیق براساس یافته‌های موجود و بحث و تفسیرهای به عمل آمده به شرح زیر می‌باشد :
- بین روش‌های موجود تجزیه و تحلیل صورت‌های مالی در شرکت‌های آب منطقه‌ای و روش‌های متداول در مدیریت مالی تفاوت معنیداری وجود دارد.
- روش‌های موجود تجزیه و تحلیل صورت‌های مالی در شرکت‌های آب منطقه‌ای منجر به استفاده مناسب از اطلاعات نمی‌گردد.
- روش‌های موجود تجزیه و تحلیل صورت‌های مالی بیان‌گر میزان کارآیی مالی مدیریت شرکت‌های آب منطقه‌ای نمی‌باشد.
- نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل مالی در وضعیت موجود شرکت‌ها برای استفاده‌کنندگان ، اطلاعات مربوط را فراهم نمی‌سازد.
- نسبت های نقدینگی در شرکت های آب منطقه ای روند نامطلوبی را از لحاظ پرداخت بدهی های نشان می دهد.
- نسبت های فعالیت در شرکت های آب منطقه ای روند نامطلوبی را از لحاظ استفاده از دارایی ها نشان می دهد.
- نسبت های اهرمی در شرکت های آب منطقه ای روند نامطلوبی را از لحاظ ساختار سرمایه نشان می دهد.
- نسبت های سودآوری در شرکت های آب منطقه ای روند نامطلوبی را از لحاظ کسب بازده نشان می دهد.
تجزیه و تحلیل مالی یکی از شناخته شده‌ترین ابزارهای مدیریت مالی محسوب می‌شود. مدیران و برنامه‌ریزان واحدهای تجاری با بررسی اطلاعات منعکس در صورت‌های مالی و تجزیه و تحلیل آن شمایی کلی از عملکرد واحد تجاری به دست می‌آورند. در این راستا با بررسی وضعیت موجود برنامه‌های بلندمدت و استراتژیک واحد تجاری تهیه میگردد. این امر باعث می‌شود تا ضمن شناسایی نقاط قوت و ضعف با اتخاذ راهبردهای شایسته ، موجبات بهینه‌سازی فعالیت‌ها و به‌دنبال آن بهره‌‌جویی قابل قبول از سرمایه‌گذاری‌های انجام شده و نهایتاً حداکثر کردن ثروت سهام‌داران را فراهم آورند.
امروزه تجزیه وتحلیل نسبت‌های‌مالی ابزارمناسبی برای ارزیابی‌عملکردمدیریت ، تجزیه و تحلیل وضعیت اعتباری و غیره محسوب میگردد. این نسبت‌ها از جانب گروه‌های مختلف استفاده‌کنندگان نظیر سرمایه‌گذاران ، اعتبار دهندگان ، مدیران ، کارگزاران دولتی ، تحلیل‌گران و مشاوران مالی مورد استفاده و تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرد.
تجزیه و تحلیل نسبت‌های مالی موجب عمق بخشیدن دیدگاه استفاده‌کنندگان میگردد. استفاده‌کنندگان صورت‌های مالی با تجزیه و تحلیل نسبت‌های مالی برای تشخیص ارتباط بین اقلام مندرج در این صورت ها و ارزیابی وضعیت واحد تجاری به نحوه گسترده‌ای استفاده می‌نمایند. براین اساس تجزیه و تحلیل صورت‌های مالی می‌تواند زمینه لازم را برای شناسایی مشکلات پیش‌روی شرکت‌ها و راه‌گشای بسیاری از تصمیم‌گیری‌ها باشد. صنعت آگاهی نداشته باشد و نتواند با بهینه‌سازی منابع و فعالیت‌ها بر مسائل و مشکلات موجود در ساختار مالی و سازمانی خویش چیره شود ، در پاسخ‌گویی به نیازهای محیطی و تأمین اهداف واحد تجاری و سهام‌داران ناتوان و ادامه فعالیت و حیات آن نیز دیری نخواهد پائید.
از این‌رو در این فصل به بررسی تاریخچه و پیشینه تجزیه و تحلیل مالی و مبانی نظری موضوع تحقیق پرداخته خواهد شد.
مفهوم تجزیه و تحلیل صورت‌های مالی
صاحب‌نظران و اندیشمندان مدیریت مالی ، تعاریف گوناگونی از تجریه و تحلیل صورت‌های مالی ارائه نموده‌اند. برخی از این تعاریف عبارتند از :
” ضرورت تفسیر صورت‌های مالی به‌نحوی که نیاز استفاده‌کنندگان مختلف از صورت‌های مالی را برآورد به پیدایش و توسعه روشها و فنونی انجامیده که روابط بین ارقام مندرج در صورت‌های مالی را تعیین و امکان مقایسه ، تعبیر و تفسیر آنها را فراهم کرده است. مجموعه این روشها و فنون که در جریان پیشرفت حسابداری در پاسخ به نیازهای فزاینده به اطلاعات مالی ابداع ، توسعه و تکامل یافته است تجزیه و تحلیل صورت‌های مالی نامیده می‌شود. هدف از آن ارزیابی گذشته واحد تجاری به ویژه چگونگی‌سودآوری،کارآیی، نقدینگی و امکان واریز بدهی‌های آن از یکسو و فراهم آوردن‌اطلاعات‌لازم‌برای‌طرح‌ریزی‌عملیات‌آینده‌از سوی‌دیگراست“.
” تجزیه و تحلیل مالی ابزاری برای شناخت و ارزیابی عملکرد مالی گذشته ، جاری و پیش‌بینی وضعیت آینده شرکت است و معمولاً شامل تجزیه و تحلیل صورت‌های مالی و جریان نقدی آن می‌شود “.
” تجزیه و تحلیل مالی تجدید طبقه‌بندی و تلخیص مجدد اطلاعات مندرج در صورت‌های مالی به منظور تشخیص ارتباطات بین اقلام اصلی صورت حساب‌ها و تعیین روندهای آنها در طی سالیان متمادی می باشد“.
” تجزیه و تحلیل صورت های مالی باعث می‌شود مدیران شرکت‌ها ، صاحبان سرمایه ، وام‌دهندگان و سرمایه‌گذاران بتوانند از وضع مالی حال و آینده شرکت‌های سهامی‌موردنظرخودآگاه‌شوندودرباره‌آن‌قضاوت‌کنند.درسایه‌همین‌تجزیه‌و تحلیل صورت‌های مالی است که عده‌ای به عملکردهای آینده برخی از شرکت‌های سهامی دل می‌بندند “.
واژه تجزیه و تحلیل در ارتباط تنگاتنگی با واژه تفسیر می‌باشد ، لیکن این دو مترادف هم نیستند. تفسیر عبارت است از فرآیند دستیابی به عقیده و نتایجی در مورد فعالیت‌های واحد تجاری براساس تجزیه و تحلیل‌های انجام شده ، بدین‌ترتیب تفسیر مسبوق بر تجزیه و تحلیل و حاصل آن است. بنابر آنچه بیان گردید تجزیه و تحلیل صورت‌های مالی عبارت از فرآیند علت‌یابی و بیان کمی ارتباطات اساسی بین اقلام مختلف صورت‌های مالی می‌باشد که نتایج حاصل از آن به‌عنوان مبنایی در تصمیم‌گیری بکار می‌رود.
