اکثر ما دورانی از احساس اضطراب، افسردگی، رنجیدگی و احساس بی کفایتی در روبه‌رو شدن با مشکلات زندگی را تجربه کرده ایم. البته بیشتر مردم به رغم اینکه با چه مشکلات مواجه هستند، به اختلالات دچار نمی‌شوند؛ آنها به نحوی با مشکلات خود کنار می آیند و به فعالیت خود ادامه می‌دهند اما در مقابل افرادی هستند که در برابر ناملایمات، فشارها و مشکلات، تسلیم و به اختلال‌های خلقی و رفتاری مبتلا می شوند.
یکی از راههای شناخت افراد دارای اختلال خلقی و رفتاری، رفتارهای نابهنجاری است که انجام می‌دهند. در اینجا این سؤال مطرح میشود که بر اساس چه ملاکهایی، رفتار بهنجار را از رفتار نابهنجار تمیز دهیم؟
در این مورد اتفاق نظر کلی وجود ندارد؛ اما بر اساس ویژگیهایی میتوان گفت که فرد واجد آنها دچار اختلال روانی است. این ویژگیها عبارت است از:
- پریشانی شخصی: افرادی که دچار اختلال روانی هستند، به شدت احساس رنج و ناراحتی می کنند. این گونه افراد مضطرب، افسرده یا تحریکاتی و تکانشی هستند و نمیتوانند رفتارهای خود را کنترل کنند.
- غیرانطباقی بودن رفتار: یعنی رفتار آنها پیامدهای زیانباری برای فرد یا اجتماع دارد. مثل فردی که آنقدر مشروب می خورد که نمیتواند شغل خود را حفظ کند یا فردی که چنان از جمعیت میترسد که نمیتواند با اتوبوس به محل کارش برود.
- تخطی از هنجارها: هر جامعه ای معیارهایی ویژه یا ارزشهایی برای رفتارهای قابل قبول دارد. اگر فرد به طور مشخص، از معیارهای پذیرفته شده جامعه منحرف گردد، ناهنجار تلقی میشود
