ائل گلی یکی از مهم ترین تفرجگاه های تبریز است که سابق بر این با نام شاه گلی خوانده می شد.
این گردشگاه زیبا در جنوب شرق تبریز و ۷ کیلومتری مرکز شهر، در زمان حکومت آق قویونلوها ایجاد شده و در دوره صفویان توسعه یافته است.
شاه گلی تبریز تا پیش از روی کارآمدن صفویان، بزرگترین منبع ذخیره آب جهت آبیاری باغ های مناطق شرقی تبریز تا دروازه تهران و تپلی باغ بوده است. در دوران حکومت صفویان، تمام شن و ماسه و نخاله های موجود در محوطه داخلی دریاچه فعلی خالی شده و دیواره ای سنگی به دور آن کشیده شد.
مخزن آب، مثل باغ تخت شیراز از چشمه ای تامین می گردد که از سنگی در بالای مرتفع ترین سکو می جوشد. آب مخزن را پنج نهر تشکیل می دهد که در هر سکویی، یک آبشار ایجاد می شود و هر سکو یا پلکان، دارای یک ردیف درخت تبریزی در کنار دیوار عقب آن و یک ردیف درخت بید در کنار نهرهای آن است.
در دوران قاجار در پیرامون استخر ائل گلی خیابان هایی جهت عبور و مرور احداث گردید و در جوار این معابر، درختان درخت تبریزی، بید مجنون و گل های اطلسی متعددی در چندین ردیف جهت تزئین گردشگاه و پاکی آب و هوا کاشته شد. ائل گلی در دوران پهلوی به شهرداری تبریز واگذار شد تا به یک گردشگاه عمومی تبدیل شود.
در مرکز استخر ائل گلی، عمارت کلاه فرهنگی هشت ضلعی وجود دارد که امروزه به صورت یک تالار پذیرایی مورد استفاده قرار می گیرد و به کاخ ائل گلی مشهور است. این بنا پیشتر ساختمانی خشتی بود که در سال ۱۳۴۶ شمسی تخریب گشت و با همت شهرداری تبریز و استانداری، جای خود را به یک ساختمان زیبا و مقاوم داد.
شاهزاده قهرمان میرزا، پسر هشتم نایب السلطنه عباس میرزا، هنگام فرمانروایی در تبریز، به تعمیر این استخر همت گماشت، عمارت ۲ طبقه زیبایی در وسط آن بنا کرد، از وسط ساحل شرقی استخر تا محل عمارت خیابانی تعبیه نمود و کوه بلندی را که در جانب شرقی استخر قرار داشت به صورت سکوها و پله های عریض مرتبی درآورد و در چند جای آنها به فاصله معیّن جویها و آبشارهایی ایجاد کرد و در نظر داشت که این بنا را کاخ ییلاقی خود قرار دهد، اما هنوز کار تزیین بنا اتمام نیافته بود که درگذشت و فرزندانش این حادثه را به فال بد گرفتند. عمارت متروک ماند و از آن تاریخ به بعد، فقط استخر شاه برای ذخیره کردن آب جهت آبیاری مزارع و باغهای شهر در تابستانها مورد استفاده قرار گرفت.
احداث بنای اولیه آبگیر باغ ائل گلی را به پادشاهان آق قویونلوها نسبت می دهند که در دوره صفویه این آبگیر توسعه و گسترش یافته است. ابعاد این آبگیر ۲۰۰×۲۰۰ متر می باشد که اندازه آن نسبت به گذشته کمی کوچکتر شده است. زیرا در سال ۱۳۶۷ که مجموعه مورد مرمت اساسی شد به علت احداث فضای گل کاری در کناره های آن اندکی مساحت آن کوچکتر شده است.
