فشار منفذی یکی از کمیت های مهم، در بحث اکتشاف و حفاری اکتشاف منابع هیدروکربوری می باشد. عدم اطلاع از میزان فشار منفذی در لایه های مختلف، قبل از حفاری، سبب ایجاد خطرات جدی مالی و صدمات جانی در حین حفاری چاه های نفت خواهد شد. اطلاع از مقدار این کمیت در نقاط مختلف میدان، باعث کاهش چشمگیر خطرات حفاری و بهبود طراحی چاه، طراحی وزن گل و تعیین نقاط نصب لوله جداری در چاه می شود.
یکی از روش های جدید تخمین مقدار فشار منفذی، قبل از آغاز فاز اصلی حفاری در میدان، استفاده از اطلاعات حاصل از لرزه نگاری سه بعدی میباشد. در این روش، با استفاده از فرض تاثیر میزان فشار منفذی بر میزان فشردگی و تخلخل سازند و در پی آن، در میزان سرعت امواج لرز های در سنگ، با کالیبره کردن تغییرات سرعت با تغییرات فشار، به کمک اطلاعات محدود چاه های منطقه، مکعب سه بعدی فشار منفذی به دست خواهد آمد. این روش نیاز به یک میدان سرعت دقیق، با وضوح تغییرات بالا دارد.
در این مطالعه که بر روی یکی از میادین بزرگ در حال توسعه جنوب غرب ایران انجام شده است، میدان سرعت موجود یکنواخت نبوده و در بخشی از میدان سرعت حاصل از کوچ زمانی قبل از برانبارش و در بخش دیگر سرعت برانبارش وجود دارد. لذا در این مطالعه در مرحله اول، این میدان سرعت ترکیبی ، به کمک روش های زمین آماری با سرعت حاصل از نمودارهای صوتی چاه های منطقه کالیبره شده و سپس شبکه میدان سرعت منظم می شود. سپس مکعب سه بعدی فشار منفذی با استفاده از نشانگر سرعت امواج لرز های به دست خواهد آمد.
اعتبارسنجی انجام شده در این تحقیق حاکی از موفقیت تخمین فشار منفذی با استفاده از اطلاعات لرزه ای در یک میدان کربناته، است. دقت نتایج حاصل نیز از نظر برنامه ریزی حفاری قابل قبول بوده است.
کلمات کلیدی: فشار منفذی، لرزه نگاری سه بعدی، سرعت امواج لرزه ای، زمین آمار، نشانگرهای لرزه ای
