حوزه جغرافیایی ابهررود در استان زنجان به دلیل موقعیت خاص جغرافیاییش وضعیتی دارد که شناخت کم و کیف تطورات فرهنگی آن منطقه در دوره اشکانی میتواند ما را در درک بهتر تحولات فرهنگی شمال غرب کشور در دوره اشکانی یاری دهد.
این پژوهش در قالب یک بررسی میدانی و به منظور روشن نمودن وضعیت فرهنگی منطقه و تغیررات و تطورات فرهنگی منطقه در دوره اشکانی انجام پذیرفت؛ در این راستا بررسی حوزهی جغرافیایی ابهرورد (شامل شهرستان های ابهر و خرمدره) در دو فصل انجام پذیرفت و در نتیجه 257 محوطه باستانی شناسایی گردید که از این بین، 62 محوطه دارای آثار اشکانی بود. مطالعه گونه شناسی سفال اشکانی منطقه و نیز درک و دریافت کلی الگوی استقراری منطقه در دوره اشکانی از نتایج مهم این پژوهش است که بر اساس آن ها مشخص گردید در دوره اشکانی استقرارها نسبت به دوره قبل (هخامنشی) از نظر تعداد افزایش چشمگیری داشته و حتی استقرارهای دوره بعد (ساسانی) به اندازه دوره اشکانی نیست؛ این نشانگر تغییرات جمعیتی یا تغییر الگوی پراکنش استقرارها نسبت به دوره قبل است، همچنین مشخص گردید که بیشتر استقرارهای منطقه روستاهای کوچکی هستند و شواهدی از مراکز شهری شناسایی نشد؛ همچنین به نظر میرسد فرهنگ مادس منطقه در دوره اشکانی، ضمن تأثیرپذیری از فرهنگ مناطق پیرامونی (بویژه غرب کشور) دارای برخی ویژگی های بومی - محلی است که آن را از سایر مناطق غرب و شمال غرب کشور تا حدی متمایز میکند.
» فهرست مطالب:
- چکیده
- مقدمه
- فصل اول: بررسی ویژگی های ناحیه ابهر و خرمدره
- جغرافیای طبیعی
- موقعیت جغرافیایی و وسعت
- توپوگرافی و ارتفاعات منطقه ابهر و خرمدره
- زمین شناسی
- هیدروکلیماتولوژی
- بارندگی
- درجه حرارت
- رطوبت نسبی
- باد
- تبخیر
- منابع آب
- وضعیت خاک ها
- پوشش گیاهی
- فصل دوم: نگاهی به تاریخ اشکانی
- مقدمه
- جغرافیای پارت
- ساختار حکومت اشکانی
- فصل سوم: سفال اشکانی
- سفال اشکانی
- منطقه غرب ایران
- منطقه آذربایجان
- شمال ایران
- شرق ایران (سیستان)
- جنوب ایران
- فصل چهارم: بررسی باستان شناختی
- فصل پنجم: گونه شناسی سفال های اشکانی منطقه
- فصل ششم: تجزیه و تحلیل داده ها
- فصل هفتم: نقشه ها و نمودارها
- فصل هشتم: خلاصه و نتیجه گیری
- فهرست منابع
