انسان بر اساس اصل آزادی اراده، مسؤول کارهایی است که انجام میدهد و بر اساس آن مجازات میشود. از این رو، در اسلام برای کارهای خلاف شرع، مجازات تعیین شده و برای بسیاری از جرایم، حد مشخص شده است. اما در این میان گاهی عواملی وجود دارد که از انسان حد را برداشته و او را مورد عفو قرار می دهد، مانند توبه. با دقت در آیات و روایات و سخنان فقها در کتب فقهی معلوم میگردد که توبه یکی از عوامل سقوط مجازات شمرده شده، به گونهای که نقش توبه در رفع مجازات، در جرایم "حق الله" مورد پذیرش فقهای اسلام قرار گرفته است و آنان سقوط مجازات مجرمان را قبل از اثبات جرم، به وسیله اقرار یا شهادت شهود، اثر اصلی توبه دانسته اند. در این مقاله توبه و نقش آن در رفع مجازات های حدی، مورد بررسی قرار می گیرد.
واژگان کلیدی: توبه، حد، اقرار، اسقاط، شهادت شهود.
سوالات تحقیق :
توبه امری مسلم و از واجبات شرع می باشد، از این رو قرآن کریم می فرماید: (یا ایها الذین آمنوا توبوا ای الله توبه نصوحا) یعنی ای کسانی که ایمان آوردید به سوی خدا باز کردید بازگشتی نصوح . لذا بر اساس این آیه توبه بر هر انسان گناه کار وبی گناه واجب است . بسیاری از احکام شرعی در بدو امر سوال برانگیز می باشد، که ذهن خالی از اطلاع از درک مصلحت حکم باز می ماند . به بیان دیگر اینکه کسی گناهی بکند و بعد توبه کند ،به ظاهر امور حسی و عقلی دلیلی برای بخشودگی او نمی باشد، در حالی که شرع حکم به پذیرش توبه بعد ازگناه کرده است. لذا در این پژوهش به بررسی این موضوع می پردازیم که آیا ممکن است حکم مجازات به سبب توبه ساقط شود یا خیر و اگر ممکن است با چه شرایطی و ضوابطی .
» همچنین به سوالات زیر پاسخ خواهیم داد:
- جایگاه توبه در قانون مجازات اسلامی چیست؟
- توبه در جرایم تعزیری چه جایگاهی دارد؟
- جایگاه توبه، در پیشگیری از تکرار جرم چگونه است؟
- آیا حد محارب با توبه اسقاط میشود؟
- جرایم مستوجب حد چه نوع جرائمی هستند؟
- نقش قاضی در اعمال تخفیف‌ها پس از توبه چیست؟
- اگر کسی قبل از اقرار و یا قبل از قیام بنیه در حقوق الله توبه کند , آیا حد ساقط می شود یا بعد از آن؟
- مبنای اسقاط مجازات به سبب توبه در قانون مجازات اسلامی چیست؟
- نقش توبه در اسقاط مجازات به سبب جرائم حق الله و حق الناس.
» فهرست مطالب:
- چکیده
- سوالات تحقیق
- مقدمه
- توبه در لغت
- توبه در قانون مجازات اسلامی
- جایگاه توبه در قانون مجازات اسلامی
- تمایل قانون‌گذار برای اجرا نکردن برخی از مجازات‌ها
- توبه در قانون مجازات اسلامی
- توبه در جرایم مستوجب حد
- توبه در جرایم تعزیری
- توبه در فرض تکرار جرم
- جایگاه توبه، در پیشگیری از تکرار جرم
- لزوم احراز توبه از سوی دادگاه
- سقوط حد محارب با توبه تا قبل از دستگیری
- منتفی شدن مجازات به دنبال عفو
- توبه، مستند به نص قرآن
- شرایط توبه
- توبه در جرایم سنگین
- نقش قاضی در اعمال تخفیف‌ها پس از توبه
- اهمیت توبه
- مفهوم حد
- کیفیت توبه در حقوق الله موجب حد
- 1) جایگاه توبه، در حقوق جزای اسلامی
- 2) توبه در فقه پویای اسلام
- آثار فقهی و حقوقی توبه
- زمان پذیرش توبه
- زمان پذیرش توبه در قانون مجازات اسلامی
- زمان پذیرش توبه از دیدگاه فقهای اسلام
- الف) نظر فقهای امامیه
- ب) دیدگاه فقهای اهل سنت
- منشا پیدایش حقوق و جریان مرور زمان در آن
- الف) مقررات و دستورات شارع
- ب) عرف به عنوان منشا پیدایش حقوق
- نظریه شورای نگهبان پیرامون مرور زمان
- ادله فقهی بر رد قاعده مرور زمان
- چند نکته
- دَه نکته در خصوص جایگاه توبه در قانون مجازات اسلامی 1392
- نتیجه گیری
- منابع و مآخذ
